( Tài liệu Huấn Luyện Đội Chúng Trưởng – Anoma NiLiên
do BHD Trung Ương GĐPT Việt Nam ấn hành )
“ Biết mình biết người, trăm trận trăm thắng ”, chiến thắng của người Phật tử là sự cố gắng vượt mọi khó khăn; sự khéo léo trong điều khiển để thành công trong sứ mạng xây dựng và phát triển tổ chức.
Nền Giáo dục của Gia Đình Phật Tử dựa trên căn bản giáo lý Phật Đà, phương pháp giáo dục chú trọng đến sự hướng dẫn những sinh hoạt tâm linh của con người. Bởi vậy, là người nhận lãnh trọng trách hướng dẫn, giáo dục, muốn hoàn thành được sứ mạng cần hiểu được mình, hiểu được bạn. Vấn đề hiểu mình hiểu bạn được đặt ra như một điều kiện cần thiết cho người hướng dẫn.
I. HIỂU MÌNH :
Ai có thể dám quyết đoán rằng mình hiểu được hoàn toàn con người mình ? Con người là một vũ trụ tí hon trong cái vũ trụ rộng lớn, sự cấu tạo con người cũng không khác gì sự cấu tạo vũ trụ vạn hữu. Con người lại chứa một nội tâm phức tạp luôn đối nghịch mâu thuẫn. Với sự phát triển của khoa học và kỹ thuật hiện tại, con người có thể hiểu và làm chủ được ngay cả những sức mạnh bí ẩn của vũ trụ mà vẫn chưa hiểu được và làm chủ được chính mình. Nói thế chúng ta thấy được cái phức tạp và tế nhị, cái mâu thuẫn đối nghịch thường trực trong con người chúng ta. Nói thế không có nghĩa là chúng ta bất lực hoàn toàn, không mảy may biết gì đến con người của mình. Trên phương diện tương đối, con người có thể và cố gắng hiểu được những gì trong phạm vi khả năng của mình. Là Đội Chúng trưởng, trước tiên em phải hiểu được khả năng của mình, biết được, những điều mình biết, những điều mình chưa biết. Những điều biết thì cố gắng phát triển, điều chưa biết thì cố gắng tìm tòi học hỏi, Hãy xóa bỏ tính tự phụ, tự mãn ở trong các em, vì chính nó là chướng ngại vật trên đường tiến thủ của em. Phải luôn luôn thấy mình kém, thấy mình ngu dốt để cố gắng. Ngay Socrate, một triết gia lừng danh thế giới vẫn thường nói : “ Ce que Je sais le plus, c’est ce que Je ne sais rien ” ( Điều mà tôi biết nhiều nhất chính là điều mà tôi không biết gì cả ). Phải có cái tinh thần của Socrate mới tiến bộ được.
Con người làm sao hoàn toàn được hỡi em ? Nhân vô thập toàn mà, nhưng cái điều quan trọng là mình biết được cái không hoàn toàn đó. “ Tri chi vị tri chi, bất tri vi bất tri, thị tri giả ”. ( Biết là nói biết, không biết là nói không biết, tức như thế là biết vậy ).
II. HIỂU BẠN :
Hiểu bạn trong phạm vi bài này là đặt thành vấn đề hiểu rõ khả năng, tâm lý của các em Đội Chúng sinh, sự tìm hiểu này có tính cách của một chủ thể hướng đến đối tượng của nó là khách thể. Hiểu mình đã khó, hiểu bạn càng khó hơn. Em phải là người quán xuyến, hiểu rõ khả nàng và tâm lý của một Đội sinh, Chúng sinh.
1. Khả năng :
Lúc Đức Phật chứng được quả, tìm được chân lý cứu độ chúng sanh, Ngài phân vân không biết trình độ của chúng sanh có thể hiểu dược giáo lý cao siêu của Ngài không. Phân vân mãi đến khi Ngài nhìn xuống hồ sen, Ngài thấy trong hồ có những hoa sen đã vươn lên khỏi mặt nước, có hoa đang lấp ló, có hoa đang chìm sâu dưới bùn, trình độ của chúng sanh cung có những cấp bậc như vậy và Ngài đã tùy căn cơ trình độ để truyền những giáo pháp của Ngài.
Trong Đội Chúng em cũng vậy, tuy chỉ 6 đến 8 em nhưng trình độ hiểu biết cùng khả năng phục vụ không giống nhau, đòi hỏi ở em sự quán xuyến để biết được trình độ khả năng mà phân công phù hợp và sự hướng dẫn được hiệu quả.
2. Tâm lý :
Tâm lý thực dung của Ngành Thiếu :
Tìm hiểu tâm lý của thiếu niên, thiếu nữ như đi vào một thế giới mới lạ kỳ ảo, rộng mênh mông.
Trước hết tuổi của thiếu niên, thiếu nữ là tuổi của sống động, của hăng say, của bồng bột, tuổi của hào hùng. Cuộc sống của các em hướng ngoại nhiều hơn hướng nội, thích tham gia những hoạt động xã hội, thể thao… tính hăng hái trong công việc đưa đến tính háo thắng, một đức tính cần thiết trong sự thi đua, nhưng nếu em không khéo léo sẽ đưa đến sự ganh tỵ giữa các Đội Chúng là điều cần tránh.
Thiếu niên, thiếu nữ là tuổi của thời kỳ phát triển cơ thể về mọi mặt, từ thể chất đến tâm linh, tâm lý các em biến đổi đột ngột, tuổi dậy thì, tâm lý các em hết sức phức tạp. Có những đam mê kỳ lạ. Theo Pierre Mendousse thì tuổi thiếu niên ham mê hoạt động đến nỗi quên cả sự mệt nhọc vì một điều không đâu, hoặc có thật, hoặc tưởng tượng. Các em có thể cười say sưa, vui sống, nhưng cũng có thể buồn rầu khóc lóc vô cớ. Các em thường có tính ích kỷ tự đắc, tự đề cao cá nhân mình, tôn trọng danh dự nhưng cũng nhiều tự ái, dễ chán nản, lắm hoài nghi, hoài nghi luôn cả chính mình. Tính tình biến đổi luôn, lúc thì ham mê hoạt động, thích sống tập thể, sợ cô đơn, hăng hái yêu đời, khi thì buồn chán muốn xa lánh mọi người, thích sống trong một khung cảnh hết sức quạnh hiu cô độc. Các em lại có tính tò mò, thích tìm hiểu, thích phiếu lưu mạo hiểm, giàu lòng thương. Đến đây anh muốn trình bày riêng biệt về tâm lý thiếu niên và thiếu nữ cùng những biện pháp để áp dụng trong sinh hoạt của Đội Chúng.
Thiếu niên :
Bản tính : Bản tính của các em thiếu niên thích hoạt động, thích phiêu lưu mạo hiểm, hăng hái, bồng bột, ít suy tư, thiên về hướng ngoại, thích leo núi bơi thuyền, hiếu học, tò mò, có nhiều sáng kiến.
Đáp ứng với những tâm lý đó, em làm thế nào đáp ứng được những đòi hỏi dựa theo tâm lý của các em, với đôi mắt quán xuyến của em, em biết dược khả năng và trình độ từng em một, em phải phân phối công việc thế nào cho phù hợp, hướng dẫn giảng dạy thế nào cho đừng vượt quá trình độ lãnh hội của chúng em trong những buổi sinh hoạt hằng tuần, em cố gắng tìm được những địa điểm có tính cách hào hùng để kích động tính phiêu lưu mạo hiểm của các em, như là một đáp ứng để những lời chỉ vẽ của em đươc đội sinh đón nhận trong sự yêu thích hơn là gượng ép. Em bỏ lối sinh hoạt có tính cách cổ điển ( quay vòng tròn, học hát, rồi dây thân ái, ra về ) mà cần thay đổi địa điểm sinh hoạt luôn để cho các em đỡ chán nản. Em phải khuyến khích và để cho các em được tự do phát triển sáng kiến của mình, đừng đóng khung. Nếu có phương tiện, mỗi Đội sinh mỗi chiếc xe đạp, thỉnh thoảng em nên cho đội đi thám du, tập cho các em nghiên cứu sưu tầm những di tích lịch sử, phong tục tập quán.
Thiếu nữ :
Trái với thiếu niên, bản tính thiếu nữ thì dịu dàng đằm thắm, thùy mị, kín đáo, nhiều ý tứ, nhiều trực giác, có tinh thần chịu đựng, nhẫn nại, giàu lòng vị tha, đa sầu, đa cảm, thường rụt rè e thẹn trước đám đông, sống nhiều về nội tâm, thích tham gia những công tác từ thiện.
Đáp ứng : Là Chúng trưởng, em phải hiểu rõ khả năng phục vụ của từng em để phân phối công việc sao cho phù hợp để công việc đạt thành quả, hiểu rõ trình độ lãnh hội của các em chúng viên, công việc giảng dạy, hướng dẫn mới có hiệu quả. Với những tâm lý, bản tính mà anh nêu trên, em phải thật khéo léo trong lúc điều khiển, lúc áp dụng kỷ luật. Những buổi sinh hoạt hằng tuần, em nên tìm những địa điểm thật thơ mộng, hợp với bản tính của các em như ngồi quây quần ở một dồi thông, bên dòng suối, dưới bóng râm của cây Bồ Đề trước sân chùa… Những mẫu chuyện đạo đượm tình cảm, tình người, sẽ là những câu chuyện giúp ích thật nhiều cho em trong việc giảng dạy Phật pháp.
III. KẾT LUẬN :
Nhận lãnh trọng trách hướng dẫn các em trên bước đường tu học, Đội trưởng, Chúng trưởng phải hiểu đoàn sinh mình hiểu rõ về khả năng, về trình độ, về tâm lý và những khạo khát, những ước muốn trong phạm vi sinh hoạt của các em, đáp ứng được những khát khao những ước muốn đó, phân phối công việc thật phù hợp với khả năng các em, hướng dẫn các em phù hợp với trình độ lãnh hội, tức là em đã hoàn thành được phần nào sứ mạng của người anh, người chị rồi.